ECE-R 100 Belgesi
Motorlu ve elektrikli taşıtlar için küresel standartlar yayınlamak, Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomi Komisyonu (UNECE) bünyesinde faaliyet gösteren bir çalışma grubunun sorumluluğundadır. Araçların uyumlaştırılması için oluşturulmuş bu dünya forumu (World Forum for the Harmonization of Vehicles) olan bu çalışma grubunun (WP29) amacını şöyle sıralayabiliriz:
• Uluslararası ticaretteki engelleri kaldırmak
• Yol güvenliğini teşvik etmek
• Çevreyi korumak amacıyla motorlu taşıtlar için küresel olarak uyumlu mevzuatlar oluşturmaktır.
Bu forumun faaliyetleri, Avrupa Birliği (AB) ve Birlik dışındaki yaklaşık 60 ülkenin katılımıyla imzalanan 1958 Antlaşması’nın esasları üzerine kurulmuştur. Bu antlaşmayı imzalayan ülkelerde üretilen veya satılan motorlu taşıtlara ortak bir dizi teknik şartname uygulanması ve diğer ülkelerde üretilen ve aynı standartlara sahip araçlara giriş izni verilmesi kabul edilmiştir.
Grubun çalışmaları neticesinde, farklı araç bileşenleri, kazalara dayanıklılık veya çevresel uyumluluk gibi operasyonel özellikleri ele alan yaklaşık 130 ayrı mevzuat yayınlanmıştır. UN ECE Regulation No. 100 veya kısaca R100 olarak da bilinen düzenleme ile şarj edilebilir pil sistemleri de dahil olmak üzere karayolu taşıtlarının elektrik aktarma organlarına özgü güvenlik gereksinimleri ortaya konulmuştur. Bu gereksinimleri karşılayan işletmelere ECE-R 100 Belgesi verilmektedir.
Üreticiler, ECE-R 100 Belgesi alabilmek için yürürlükteki yönetmeliklere uygunluğu göstermek amacıyla, tip onayı değerlendirmesi için araç ve ilgili bileşenleri yetkili bir teknik servise göndermektedir. 1958 Anlaşması’nın hükümleri uyarınca, antlaşmayı imzalayan bir ülkede tip onayı alan motorlu taşıtlar ve bileşenler, tüm diğer imzalayan ülkelerde ithalat, satış veya kullanım için kabul edilmektedir.
ECE-R 100 Belgesi Geçmişi
ECE-R Belgesi ‘nin temelini oluşturan standart, ilk olarak 1996’da yayınlanmıştır. Fakat gelişen teknoloji ile uyumlu olmasını sağlamak amacıyla 2011 yılında revize edilmiştir. R100 tip onayı (ECE-R 100 Belgesi) almak için yapılan başvurular için belirli sınırlamalar bulunmakta; teknik anlamda bir sorun olmasa dahi sertifikasyon sürecinde birtakım sıkıntılar yaşanmaya devam etmekteydi.
2013 yılına gelindiğinde ECE-R 100 Belgesi için kapsamlı değişikliklere gidilmiş ve R100 için ikinci bir revizyon hazırlanmıştır. Bu revizyonda, motorlu taşıtlar ve Şarj Edilebilir Enerji Depolama Sistemleri (RESS) için geçerli olan tip onay sürecinde önemli değişiklikler gerçekleştirilmiştir. Bu bağlamda, ECE-R 100 Belgesi kapsamında, RESS´ler (çoğunlukla şarj edilebilir pil paketleri) için ayrı bir onay prosedürü sağlanmış ve yalnızca bu sistemler için geçerli olan bir dizi test getirilmiştir. Temmuz 2014´te yürürlüğe giren ve Temmuz 2016´da zorunlu hale gelen bu yeni test gereksinimleriyle, şarj edilebilir bir pil için tip onayı alma sorumluluğu da RESS üreticisine geçebilmektedir.
ECE-R 100 Belgesi, karayollarında kullanılan elektrikli araçların gerekli onayı alabilmesi için Avrupa’daki en önemli gereksinimlerinden biridir. Dünyada giderek gelişen elektrikli araç sektörü için hem teknik hem de yasal birçok gerekliliği açıklayan bu düzenleme, dünyanın önde gelen büyük markaları tarafından da kullanılmaktadır.
ECE-R 100 Belgesi Kapsamı
R100 standardının kapsamı ikiye ayrılmaktadır. Birinci bölümde M ve N1 olarak sınıflandırılan araçların elektrik gücü aktarma organları için bir dizi emniyet gereklilikleri sıralanmıştır. Bu kategoriye giren araçlarla ilgili şartlar şunlardır:
• Maksimum tasarım hızı 25 km/h’i geçmemeli.
• Elektrik ile çalışan bir veya daha fazla sayıda çekiş motoru olmalı.
• Sürekli olarak şebekeden beslenmemeli.
• ECE –R 100 Belgesi ‘nin bu ilk bölümü karayolu taşıtlarının çarpışma sonrası güvenlik gereksinimlerini kapsamamaktadır.
ECE-R 100 Belgesi ‘nin ikinci bölümü, ilk bölümde kriterleri listelenen araçlar için Şarj Edilebilir Enerji Depolama Sistemi (REESS) ile ilgili güvenlik gereksinimlerini anlatmaktadır. Standardın bu kısmı, motorun çalıştırılması, aydınlatma veya diğer yardımcı sistemlere güç sağlamak amacıyla birincil olarak kullanılan RESS için geçerli değildir.
ECE-R 100 Belgesi Gerekli Testler
R100 standardında tip onayı için belirtilen testler büyük önem arz etmektedir. ECE-R 100 Belgesi almak isteyen kuruluşlar, bu testleri doğru, tutarlı ve standartta belirtilen kriterlere uygun olarak gerçekleştirmelidir. Bu testleri şu şekilde özetleyebiliriz:
• Titreşim testi: 7 ve 50Hz arasında değişken frekanslar ile 3 saat sürmektedir.
• İvmelenme testi: 28G boyuna ve 15G enine darbe durumunda yavaşlamayı simüle etmek için yapılmaktadır.
• Kırılma testi: 100 kN kuvvet ile yapılmaktadır.
• Termal stres testi: +60oC ile -40oC arasındaki değişimler gözlenmektedir.
• Yangına dayanıklılık testi: 700oC’deki sıcaklığa 70 sn boyunca maruz kalan pilin dayanıklılığı ölçülmektedir.
• Kısa devre testi
• Maksimum sıcaklık testi: Pilin 60oC’de sürekli çalışması test edilmektedir.
• İç güvenlik ve aşırı yükleme testi
• Elektrik emniyeti ile uyumluluk testi
