ISO EN 15593 Gıda Paketleme Ambalaj KYS Belgesi, gıda imal eden firmalar için paket ve ambalaj üreten işletmelerin, sahip olması gereken standartlara göre ambalaj üretimi yaptıklarını tescilleyen bir belgedir. Diğer bir ifadeyle EN 15593 Belgesi, ürünlerin paketleme ve ambalajlama faaliyetlerinin güvenliğini sağlama fonksiyonuna sahiptir. EN 15593 Belgesi standardı, Avrupa Standartlar Komitesi (CEN) tarafından geliştirilen bir gıda paketleme standardıdır. EN 15593, gıda paketleme sektöründe uluslararası alanda tanınırlığa sahip bir standart olup; tehlike analizi ve risk değerlendirme temelleri üzerine bina edilmiştir. EN 15593 Belgesi standardı, gıda paketleme faaliyetlerine öncelik vermekle birlikte diğer paketleme bileşenlerine ve paketleme işletmelerinin tedarikçilerine de uygulanmaktadır. Türk Standartları Enstitüsü tarafından ülkemizde TS EN 15593 Ambalajlama (Gıda maddeleri için kullanılan ambalajların üretiminde hijyen yönetimi / Gereklilikler) adıyla yayınlanan standart, gıda ambalajı üreten işletmeler ile bunların tedarikçisi olan işletmeler için üretim, depolama ve nakliye gibi hizmetlerde hijyen yönetim sistemi gereksinimlerini barındırmaktadır.
Gıda Paketleme ve Ambalajlama Neden Önemlidir?
Sağlıklı gıda tüketimi ve gıda güvenliği açısından üretimlerin ve ürünlerin sağlıklı ve güvenilir olması hayati öneme sahiptir. Üretim kadar önemli olan bir diğer konu ise paketleme ve ambalajlama uygulamalarıdır. Organik bir gıda ürünü sağlıksız ve güvenliksiz bir paketleme veya ambalajla olumlu özelliklerini yitirerek sağlıksız bir ürüne dönüşebilir. Bu nedenle hem gıda ürününün hem de ambalajının hijyen ve güvenlik koşullarını karşılaması gerekmektedir.
Kamuoyunda çoğunlukla gıda ürünlerinin imalat süreci göz önünde tutulmaktadır. Ancak gıda ürünlerinin paketlenme, depolanma ve tüketicilere sunulması konuları göz ardı edilmektedir.
Gıda paketleme ve ambalajlama faaliyetlerinin aşağıda sıralanan birçok işlevinin yanı sıra inançlar, dinler ve beslenme alışkanlıkları açısından da önemi son derece yüksektir. Örneğin; Müslümanlar ve Museviler içeriğinde domuz jelatini bulunan ambalajlarda satışa sunulan ürünleri almak istemezler. Bunun yerine üretiminde sığır jelatini veya bitkisel jelatin kullanılan ambalajları tercih etmektedirler. Vegan beslenme tarzına sahip bireyler de kullanacakları ürünün ambalajında hiçbir hayvansal katkı maddesi bulunmasını istemezler. Sadece bitkisel ham maddeler kullanılarak üretilen ambalajlardaki ürünleri satın almak isterler.
Ambalajlar ürünler açısından birçok işleve sahiptir. Bu işlevleri maddeler halinde sıralamak gerekirse;
• Kimlik kartı: ambalajın en önemli fonksiyonlarından biri içindeki ürünün kimlik kartı olma özelliğini taşımasıdır. Ürünle ilgili muhteviyat bilgileri, üretim yeri, üretim ve son kullanma tarihi gibi bilgilerin hepsi ambalajda yer almaktadır.
• Kullanım kılavuzu: tüketici, ambalaj içindeki ürünün nasıl kullanılacağını veya tüketileceğini yine ambalajdan öğrenir. Ürünün açıldıktan sonra ne kadar zamanda tüketileceği, hangi sıcaklık koşullarında saklanacağı ve tüketileceği ürün ambalajında yazan bilgilerdendir.
• Sertifikasyon: ürünün sahip olduğu tüm sertifika bilgileri ambalajda yer almaktadır. Bir ürünün EN 15593 Belgesi, Ekolojik Ürün, HACCP, IFS Gıda, Helal Gıda gibi sertifikalara sahip olduğu ambalajdaki işaret ve logolardan anlaşılmaktadır.
• Ürün Koruma: ambalajın en temel ve en bilinen işlevi ise kuşkusuz ürünü muhafaza fonksiyonudur. Ürünü fiziksel, kimyasal ve biyolojik etkenlerden koruyarak hem taze kalmasını ve bozulmamasını hem de fiziksel olarak sağlam kalmasını sağlamaktadır.
EN 15593 Belgesi Standardının Kapsamı
Gıda Paketleme ve Ambalajlama standardının kapsamında şu hususlar yer almaktadır:
1. Hijyen yönetim sistemi
• Yönetimin sorumluluğu
• Belgelerin incelenmesi
• Özellikler
• Uygunsuzlukların giderilmesi
• İzlenebilirlik
• İç denetimler
• Şikâyet yönetimi
• Tedarikçi onayı ve izlemesi
• Dış kaynak kullanımı
• Ürün izlemesi ve ölçümü
• İnsan kaynakları yönetimi
Tehlike analizi ve risk değerlendirmesi
• Uygulamalar
Bulaşma kaynakları
• Fiziksel bulaşanlar
• Biyolojik bulaşanlar
• Kimyasal bulaşanlar
• Depolama ve dağıtım faaliyetleri
• Temizleme faaliyetleri
• Bakım
• Iskarta ve atık işleme faaliyetleri
Fabrika gereklilikleri
• Fabrika dışı alanlar
• Fabrika binaları
• Ekipman
• Tesisler
Personel
• Erişim noktaları ve rotalar
• İş kıyafetleri
• Şahsi eşyalar
• Tuvaletler ve dolaplar
• Yaralanmalar ve hastalıklar
• Yeme, içme, tütün kullanımı ve ilaçlar
• Ziyaretçiler
• Ambalaj üreticisi işletmenin sorumlulukları ve faaliyet riskleri azalır
• Tüketici sağlığı ve toplum sağlığı korunur
• Gıda sektörünün beklentileri karşılanır
• Hijyen yönetim sisteminin etkinliği kabul görür
• Gıda üreten firmaların ambalaj üreten firmalara güveni artar
• Her iki iş kolundaki firmanın da verimliliği ve imajı artar
• İşletmeler rekabette üstünlük sağlama imkânına sahip olur
EN 15593 Belgesi Nasıl Alınır?
EN 15593 Gıda Paketleme Ambalaj KYS Belgesi edinmek için uygulanacak prosedür diğer sertifikasyon prosedürleri ile benzerlik göstermektedir. Bu sertifikayı almak isteyen ambalaj üreticisi işletme, standardın gerekliliklerine uygun olarak sistemini ve teşkilatlanmasını kurduktan sonra ambalaj üretmeye başlayacaktır. Bundan sonra işletme akredite edilmiş bir sertifikasyon kuruluşuna belgelendirme için başvuruda bulunacaktır. İşletme, başvuruyu takiben, ürettiği ürünlerden kuruluşa numune sunacak ve işletmesini denetim için sertifika kuruluşuna açacaktır. İşyeri ve numune ürün denetimlerinin sonuçları işletme açısından olumlu ise belgelendirme süreci olumlu sonuçlanmış demektir. Bundan sonra ilgili işletmeye kısaca EN 15593 Belgesi adı verilen Gıda Paketleme Ambalaj KYS Belgesi verilmektedir.
