Yapı Malzemeleri CE Belgesi
İnşaat sektöründe kullanılan veya inşaat sektörü için üretilen yapı malzemelerinin Avrupa Birliği ülkelerinde serbestçe dolaşımını sağlayan işarete yapı malzemeleri CE işareti denilmektedir. Yapı malzemelerinde bulunan CE işareti, bir doğrulama işaretidir ve ürünün Avrupa standartlarına ve ülkemizdeki yasal düzenlemelerine uygun olarak üretildiğini doğrulamaktadır.
Ülkemizde yapı malzemeleri alanında düzenlemeler yapan iki tip mevzuat bulunmaktadır. Bunlardan biri Avrupa Birliği tarafından oluşturulan ve topluluğa üye ülkelerde geçerli olan Yapı Malzemeleri Tüzüğüdür. Diğeri ise AB Yapı Malzemeleri Tüzüğü ile eş güdümlü olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulan Yapı Malzemeleri Yönetmeliğidir.
Türkiye’de yapı malzemeleri mevzuatının gelişimi AB ile paralel ilerlemektedir. AB Yapı Malzemeleri Direktifi (CPD) 1991 yılında yürürlüğe girmiştir. 2011 yılında CPD yerine, AB Yapı Malzemeleri Tüzüğü (CPR) yürürlüğe girmiş ve 2013 yılından itibaren uygulamaya konulmuştur. 1991 yılında AB’de yürürlüğe giren Direktif ile uyumlu Yapı Malzemeleri Yönetmeliği, ülkemizde 2002 yılında yürürlüğe girmiştir. AB’de 2013 yılında uygulamaya konulan Tüzük ile uyumlu Yapı Malzemeleri Yönetmeliği ise aynı yıl ülkemizde yürürlüğe konulmuştur.
Amaç ve Kapsam
AB Yapı Malzemeleri Tüzüğü ile getirilen standardın temel amacı, yapı malzemelerinin AB sınırları dahilinde serbestçe dolaşımını sağlamaktır.
Yürürlükteki direktif ve yönetmeliğin amacı yapı işlerinde kullanılacak malzemelerin temel şartlarını ve gereksinimlerini, uygulanacak prosedürleri ve kuralları belirlemektir. Bunun yanında; yapı malzemelerinin temel özellikleriyle ilgili performans beyanlarının standardize edilmesi ve yapı malzemeleri CE etiketi esaslarının belirlenmesi ulaşılmak istenen diğer hedeflerdir. Ayrıca inşaat sektöründe kullanılan malzemelerin kalite ve performans ölçümünde tek tip değerlendirme yöntemi oluşturmak istenmektedir.
Yapı Malzemeleri Temel Gereksinimleri
Yapı malzemelerinin temel sağlık ve güvenlik gereksinimlerini karşılaması gerekmektedir.
Bu kapsamda;
• Yangın emniyeti
• Kullanım emniyeti
• Hijyen, sağlık ve çevre
• Denge ve mekanik mukavemet
• Enerji tasarrufu ve ısı tutma
• Gürültüden koruma
Yapı Malzemeleri Tüzüğü ve Yönetmeliğine Tabi Ürünler
Yapı Malzemeleri Tüzüğü ve yönetmeliğine tabi olan ürünler şunlardır:
• Mineral yün
• Genleştirilmiş polietilen
• Sert poliüretan köpük
• Ekstrüzyonla imal edilen polistiren köpük
• Fenolik köpük
• Cam yünü
• Genleştirilmiş perlitten
• Rende yongası
• Meşe mantarı levhaları
• Odun lifli levhalar
• Genleştirilmiş kil hafif agregadan
• Pullu vermikülit
• Yassı hortumlu hortum sistemleri
• Doğal duman ve ısı boşaltma vantilâtörleri
• Yarı sert hortumlu hortum makaraları
• Sprinkler ve su püskürtme elemanları
• Toz sistemleri
• Gazlı yangın söndürme sistemleri
• Yer altı ve yer üstü yangın hidrantları
• Acil çıkış tertibatları
• Tek eksenli menteşeler
• Yatay kolla çalışan acil çıkış tertibatları
• Kontrollü kapı kapatma ve Kapı ayar cihazları
• İki yöne açılan otomatik kapılar için elektrikle harekete geçen açık tutma cihazları
• Endüstriyel ve ticarî yapılar ile garajlarda kullanılan kapılar
• Mekanik olarak çalıştırılan kilitler, diller ve kilitleme plâkaları
• Beton katkıları
• Pencereler
• Yaya geçişine uygun hazır dış kapılar
• Ahşap esaslı levhalar
• Öngerme çeliği için şerbet katkıları
• Elâstik, tekstil ve lâmine yer döşemeleri
• Birden çok spor dalında kullanılan iç mekan yüzeyleri
• Ahşap yer döşemeleri
• Cam esaslı yalıtım birimleri
• Emniyet camı (Isıl olarak temperlenmiş soda kireç silikat)
• Lamine cam ve lamine emniyet camı
• Isı ile mukavemeti artırılmış soda kireç silikat cam (kısmî temperlenmiş)
• Cam seramikler
• Borosilikat camlar
• Kimyasal olarak dayanıklılığı artırılmış soda kireç silikat cam
• Kaplamalı cam
• Isıl olarak temperlenmiş borosilikat emniyet camı
• Yüksek basınçta sıkıştırılmış dekoratif lâmine levhalar
• Temel toprak alkali silikat cam mamuller
• Asma tavanlar
• İç ve dış masif ahşap kaplamalar
• Sürekli olmayan çatı kaplama levhaları için alt tabaka
• Çatılarda su yalıtımında kullanılan takviyeli bitümlü levhalar
• Duvarlar için alt tabaka
• Çatılarda su yalıtımı için kullanılan plastik ve lastik levhalar
• Bitümlü, plastik ve lastik rutubet yalıtım levhaları
• Su buharını kontrol için bitümlü, plastik ve lastik tabakalar
• Alçı levha sistemlerinde kullanılan metal çerçeve bileşenleri
• Alçı levhalar, düz levhalar ve bağlantı parçaları
• Plâstik, tekli çatı ışıklıkları
• Elyaf takviyeli çimento kullanılarak imal edilmiş düz levhalar, oluklu levhalar ve bağlantı parçaları
• Bitümlü levhalar
• Tutkallı lamine kereste
• Mineral veya sentetik takviyeli levhalar
• Yol ve trafik gürültüsünü azaltıcı tertibatlar
• Taşıt korkuluk sistemleri
• Kendini taşıyan çift yüzeyli metal kaplama yalıtım panelleri
• Beton için yüzey koruma sistemleri
Yapı Malzemeleri Yönetmeliği ve Tüzüğüne tabi olan ürün gruplarını şu şekilde sınıflandırmak mümkündür
• Prefabrik beton ürünleri
• Isı yalıtım elemanları
• Kapı, pencere ve bileşenleri
• Membranlar
• Yer dokumaları
• Alçıtaşı esaslı ürünler
• Duvarcılıkla ilgili ürünler
• Yapılarda kullanılan ahşap malzemeler ile yardımcı malzemeler
• Sıhhi tesisat malzemeleri
• İnşaat kireci ve hidrolik bağlayıcılar
• Beton, harç, sıva ve ilgili ürünler
• Atık su ile ilgili ürünler
• Yapı işlerinde kullanılan yapıştırıcılar
• Yol yapımında kullanılan ürünler
• Çatı kaplamaları, aydınlatmaları, pencereleri ve yardımcı malzemeler
• Mekan ısıtma uygulamaları
• Yangın alarmı, müdahale, ateş ve duman, kontrol ve önleme donanımları
• Döşemeler
Yapı Malzemelerindeki CE İşareti Avantajları
Yazımızda tekraren ifade edildiği üzere yapı malzemelerindeki CE etiketinin üreticilere ve ihracatçılara sağladığı en büyük avantaj, AB ülkelerinde serbest dolaşım ve pazarlama olanağıdır.
CE Belgesi, yapı malzemesinin hem yerli mevzuata hem de AB mevzuatına uygun olarak üretildiğini göstermektedir. Yapı malzemeleri CE işareti, yapı malzemesinin hem yurt içindeki hem de AB ülkelerindeki inşaat sektörü standartlarını karşıladığını göstermektedir. CE etiketi, yapı malzemesinin, AB’de yayımlanan NANDO Yeni Yaklaşım Direktifi (New Approach Notified and Designated Organisations) esaslarına uygun üretildiğinin de göstergesidir.
Yapı Malzemeleri Performans Beyanı
Yapı malzemesi, uyumlaştırılmış bir standart kapsamında yer alıyorsa ya da hakkında hazırlanmış Avrupa Teknik Değerlendirmesi mevcutsa, üretici bu malzemeyi piyasaya sürerken performans beyanı düzenlemekle yükümlüdür.
Üretici, ürettiği yapı malzemesinin beyan ettiği performansa uygun olduğuna dair sorumluluğu, performans beyanı düzenleyerek üstlenmektedir. Aksini ispat eden belge ve bilgiler olmadığı sürece, üretici tarafından düzenlenen performans beyanının doğru ve güvenilir olduğu kabul edilmektedir.
Yapı Malzemeleri CE Belgelendirmesi
Üreticiler, Yeni Yaklaşım Direktifi (NANDO) kapsamında yer alan yapı malzemesi ürünlerine CE işareti koymakla yükümlüdür.
Yapı malzemesi ürünlerine CE etiketi iliştirmek isteyen üreticiler, ürüne ilişkin teknik bir dosya hazırlamakla belgelendirme sürecine adım atmaktadır. Dosyada ürünle ilgili tasarım çalışmaları, üretim süreçleri ve operasyonel bilgiler yer almalıdır. Dosyada yer alması gereken belgeler şunlardır:
• Yapı malzemesinin teknik bilgilerinin bulunduğu bir etiket
• Ürünün kullanım amacı
• Test ve analiz raporları (varsa)
• Yapı malzemesi üretiminde dikkate alınan ulusal ve uluslararası standartlar listesi
• Tedarik listesi
• Tedarik ürünleri de CE kapsamında ise sertifika ve test raporları
• Avrupa Birliği Uygunluk Deklarasyonu
• Ürünün kurulum, ayarlama, çalıştırma, bakım ve taşıma faaliyetlerine dair açıklamalar
• Yapı malzemesi bileşenlerinin (varsa) üretici firmaları, teknik özellikleri, kod numaraları ve test raporları
Yapı malzemesi üreticileri CE etiketleme faaliyetlerini iki yöntemle gerçekleştirebilmektedir:
• Yapı malzemesi, riskli sınıfa girmiyorsa, CE işaretini kendisi koyabilecektir. Bu hususta eğer istiyorsa danışmanlık hizmetlerinden faydalanabilir. Üretici işletmeler CE etiketini ürüne yerleştirebilmek için yukarıda sayılan belgeler haricinde AB uygunluk beyanı hazırlayarak teknik dosyaya eklemelidir. Uygunluk beyanı, Yeni Yaklaşım Direktiflerinde (NANDO) yer alan uygunluk değerlendirmesi proseslerinin bir parçasıdır.
• Yapı malzemesi riskli sınıfa giriyorsa, ürünün akredite edilmiş, yetkili bir muayene kuruluşu veya laboratuvar tarafından test ve analizlerinin yapılması gerekecektir.
Diğer sertifikasyon türlerinden farklı şekilde işleyen Yapı Malzemeleri CE Belgesi sertifikasyon süreçleri neticesinde yapı malzemesinin ambalajına CE etiketi eklenmektedir. Böylece o yapı malzemesi, CE belgeli bir ürün olarak AB ülkelerinde serbestçe pazarlanabilme imkanına sahip olmaktadır.
